Kraków, jak  każde średniowieczne miasto, widział dużo. Najazdy mongolskie, narodziny i śmierć królów, wojny, okupacje i rewolucje – niemal każde wydarzenie zostawiło po sobie pamiątkę, jeżeli nie muzeum, to chociaż legendę czy nazwę ulicy. W tym tekście chciałabym sięgnąć  do nie tak odległych,  ale nie mniej ważnych dziejów – okupacji niemieckiej Krakowa 1939-1945.

Miasto nie uczestniczyło w walkach i prawie nieuszkodzone zostało zajęte przez hitlerowców już 6 dni po ataku na Polskę. Przez następne 5 lat Kraków był „stolicą” Generalnego Gubernatorstwa, życie jego mieszkańców i samego miasta dotknęły tragiczne zmiany.

Kraków miał odgrywać wyjątkową rolę, mówiono o nim jako o mieście „praniemieckim”, Norymberdze Wschodu. Nowe władze aktywnie podjęły jego germanizację. Ulice dostawały nowe nazwy, Rynek Główny mianował się Adolf Hitler Platz, na samo miasto mówiono Krakau.

Najpopularniejszą trasą turystyczną Starego Miasta jest tzw. Droga Królewska. Zaczyna się u stóp Pomnika Grunwaldzkiego na Placu Matejki. Niestety widzimy tutaj tylko kopię oryginalnego pomnika, zburzonego przez hitlerowców w latach 1939-1940. W stolicy ,GG’ nie było miejsca dla upamiętnianie tak ważnego wydarzenia dla ludności okupowanego Krakowa. Los Pomnika Grunwaldzkiego podzieliły dwa inne symbole polskości w Krakowie: Pomnik Tadeusza Kościuszki na Wawelu  oraz Pomnik Adama Mickiewicza na Rynku Głównym. Pozostałości ostatniego zostały odnalezione w Hamburgu w 1946 roku, z ich pomocą pomnik zrekonstruowano. Jego ponowne odsłonięcie odbyło się w 1955 roku -  w 100 rocznicę śmierci poety.

Podążając Drogą Królewską, nie można ominąć budynków Uniwersytetu Jagiellońskiego:  Collegium Maius z jego słynnym Ogrodem Profesorskim, Collegium Minus i Collegium Novum. W tym ostatnim 6 listopada 1939 roku miała miejsce słynna Sonderaktion Krakau (Specjalna Akcja Krakowska), podczas której zostało aresztowanych 184 profesorów, wykładowców i asystentów wyższych uczelni krakowskich. To był pierwszy, ale niestety nie ostatni, atak na inteligencję w okupowanej Polsce.

Przechodząc ulicą Grodzką w kierunku Wawelu warto skręcić w prawo na ulicę Senacką i zaglądnąć  na podwórko Muzeum Archeologicznego. Kiedyś ten budynek znany był jako niesławne więzienie Świętego Michała. W tym miejscu podczas okupacji przetrzymywano Polaków i  Żydów, wobec których toczyło się śledztwo. W piwnicach byłego klasztoru wykonywano sądowe wyroki śmierci. Po wojnie w tym samym budynku więziono żołnierzy Armii Krajowej. W 1946 roku dobrze strzeżone więzienie w samym centrum miasta zostało przejęte przez grupy zbrojne ruchu oporu i 64 osoby zostały uwolnione z rąk władz komunistycznych.

​

Droga Królewska kończy się przy Wzgórzu Wawelskim. Nie można nie wspomnieć o tym, że właśnie Zamek Królewski został wybrany na siedzibę Generalnego Gubernatora. Hans Frank niczym król przebudowywał byłą rezydencję władców Polski, dostosowując ją do własnych potrzeb.

Na zamku królewskim wyrządzono ogromne szkody podczas konfiskaty dzieł sztuki . Tysiące obrazów, rzeźb, książek, rękopisów i map zostało wywieziono do III Rzeszy. Niektóre udało się odnaleźć i przywieźć z powrotem do Krakowa. Takim dziełem jest na przykład Ołtarz Wita Stwosza, który teraz można podziwiać w Kościele Mariackim na Rynku Głównym. Niektóre zginęły na zawsze tak jak Portret Młodzieńca Rafaela Santi.

Wspomniałam tylko kilka historii  związanych ze Starym Miastem. Polecam zwiedzanie Krakowa z przewodnikiem miejskim i dalszą podróż w kierunku południowym, przez Kazimierz aż do Starego Podgórza. Te dwie dzielnice odkryją Państwu historię ludności żydowskiej Krakowa, ich religię, kulturę, a także ich losy w czasie wojny.

W Krakowie istnieją 3 muzea poświęcone II wojnie światowej, są one połączone w Trasę Pamięci. Najbardziej znanym z trzech oddziałów jest oczywiście Muzeum Fabryki Schindlera. Na jego samodzielne zwiedzanie warto poświęcić nawet 2-3 godziny, zwiedzanie z przewodnikiem zwykle trwa 1,5 godziny i daje bardziej kompletną wiedzę na temat okupacji Krakowa i roli Oscara Schindlera. Pozostałe oddziały; Apteka pod Orłem i Ulica Pomorska, uzupełnią Państwa wiedzę o losie mieszkańców tego miasta.

Artykuł sponsorowany